مقاله سیستم اعلام حریق و اطفاء آتش

آتش‌سوزی یا حریق یکی از قدیمی‌ترین بلایایی است که می‌تواند در زمانی کوتاه، دارایی و سلامتی افراد را به خطر اندازد. بنا به تعریف حریق عبارتست ازسوختن شدید مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته و از کنترل خارج شده که معمولا” با دود و حرارت و نور زیاد توام است. آتش سوزی عبارت از آتشی است که از یک منبع حرارتی کنترل ناپذیر سرچشمه گرفته، یا منبع حرارتی معین کنترل شده‌ای را ترک کرده و با نیروی حرارتی خود گسترش و توسعه یافته باشد.

آتش‌سوزی در صورتی که به موقع مهار نشود، موجب خسارات زیادی می‌گردد. گاه آتش‌سوزی، با سایر حوادث طبیعی مثل زلزله همراه بوده و یا بلافاصله پس از آن‌ها رخ می‌دهد. در بسیاری از موارد، خسارات حریق ثانویه، حتی بیش از خسارات حادثه اولیه بوجود آورنده آن می‌باشد.

انواع آتش‌سوزی

آتش‌سوزی بر اساس نوع سرچشمه و نوع مواد سوختی به چهار (بر اساس استاندارد انگلستان(BS تا پنج گونه (بر اساس استاندارد آمریکاNFPA )تقسیم می‌گردد.
نوعA
شامل حریق مواد خشک مانند چوب، کاغذ، پارچه، و موارد مشابه است
B نوع
شامل حریق مواد مایع مانند نفت، بنزین، الکل، گازوئیل و سایر سوختهای مایع است.

C نوع
شامل حریق‌هایی که الکتریسیته به عنوان عامل بوجود آورنده در آنها دخیل بوده و یا تحت اثر الکتریسیته قرار دارد. این حریق خود می‌تواند حریقهایی از انواع دیگر را به وجود آورد.

D نوع
شامل حریق مواد گازی مانند بوتان، پروپان و گاز طبیعی است.
K نوع
شامل حریق مواد غذایی (بر اساس استاندارد آمریکا)

این دسته بندی در استاندارد اروپایی دارای یک تفاوت اساسی است، آنهم جدا کردن مایعات از گازهای اشتعال‌پذیر می‌باشد. به این ترتیب در استاندارد اروپایی کلاس A و B مشابه استاندارد آمریکایی بوده و استاندارد C مربوط به گازهای اشتعال پذیر می‌شود.در این صورت کلاس فلزات آتش گیر E نامگذاری شد. کلاس D نیز یکسان بوده و کلاسk در استانداردهای اروپایی F نامیده می‌شود.

سیستم های اعلام حریق

امروزه از سیستم ها ی اعلام حریق به طور گسترده در ساختمان ها و اماکن مسکونی و صنعتی استفاده می شود تا خسارتهای ناشی از حریق را به حداقل برسانند و همچنین برای اطلاع دادن به ساکنین ساختمان در مواقع بروز حریق از این سیستم ها استفاده می شود تا حدالامکان از تلفات جانی جلوگیری شود برای تشخیص حریق از اثرات سه گانه آن یعنی دود و حرارت و شعله استفاده میشود.

انواع سیستم های اعلام حریق:
۱-سیستم اعلام حریق متعارف ( Conventional )
۲-سیستم اعلام حریق ادرس پذیر Addressable))
۳-سیستم اعلام حریق هوشمند

۱-سیستم اعلام حریق متعارف ( Conventional )

سیستم اعلام حریق متعارف

از قدیمی ¬ترین انواع سیستم¬های اعلام حریق است که علی¬رغم تغییرات کیفی اندک، همچنان مورد استفاده قرار می¬ گیرد. در این سیستم چندین دتکتور و شستی که یک منطقه از ساختمان را پوشش می¬دهند در قالب یک مدار به هم پیوسته، به تابلوی کنترل مرکزی متصل می¬شوند. بنابراین هر مدار نماینده¬¬ی یک منطقه(زون) است. نحوه¬ی هم¬بندی تجهیزات کشف و تشخیص نسبت به تابلوی کنترل مرکزی به صورت شاخه¬ای و یا به عبارت دیگر شعاعی است. هر تابلوی کنترل مرکزی متعارف می¬تواند ۲،۴،۸،۱۲ و یا مدارهای بیشتری را پشتیبانی کند.
بر طبق استاندارد، در این سیستم دتکتورها یا در حالت عادی هستند و یا آلارم ((Fire Alarm
این سیستم به وسیله ¬ی دو رشته سیم به دتکتورها و شستی وصل می¬گردد که هر دو نیز از نوع مرسوم (Conventional) می¬ باشند.

مطابق همین موارد برای آژیر، زنگ و یا چراغ دوره گرد نیز سیم کشی می¬گردد.
اولین عملکرد این پانل نشان¬ دادن موقعیت آتش با دقت در حد زون می¬باشد. پس بنابراین بهتر است در سیستم¬های Conventional، زون¬ها محدود باشد تا جستجو سریع باشد.
دتکتورهای هر زون در یک گروه و به صورت شعاعی به یک زون پانل کنترل وصل می¬گردند و زون¬ها از یکدیگر جدا می¬ باشند و هر زون یک نشان¬دهنده¬ی جداگانه دارد. بر روی هر دتکتور یک LED موجود می¬باشد که در هنگام عملکرد آن دتکتور، LED مربوطه چشمک می¬زند.
هنگامی که یک زون فعال می¬گردد (وضعیت اعلام حریق) بایستی به صورت فیزیکی در آن زون، دتکتور فعال شده ردیابی گردد، یعنی با چشم بگردیم و چراغ چشمک زن را پیدا کنیم. هم¬چنین میتوان LED را جداگانه به دتکتور وصل کرد که به این تجهیز (LED (Remote Indicator گفته می¬شود.
در صورتی که هر دتکتور به یک زون متصل باشد در هنگام عملکرد دتکتور محل حریق به راحتی مشخص می¬ گردد. این مسئله به خودی خود باعث بالا رفتن هزینه¬ی خرید تابلوی آلارم می-گردد، زیرا که تعداد زون هر تابلوی Conventional زیاد شده و در نتیجه هزینه¬ی خرید آن بالا می¬رود. در سیستم متعارف تمامی دتکتورهای یک زون به صورت مستقیم با یک مدار به همدیگر متصل می¬گردند و انتهای آن به تابلوی آلارم (Unit Alarm) متصل شده و در هنگامی که بخواهیم از سیستم ایمنی (Security) استفاده کنیم، با دو رشته سیم دیگر تمامی کنتاکت¬های نرمال بسته¬ی دتکتورها را به صورت سری به تابلوهای آلارم متصل می ¬نمایند و در انتهای آخرین دتکتور مقاومت انتهایی نصب می¬ گردد که عملکرد آن بررسی خواهد شد. اضافه بر آن بعضی از دتکتورها مجهز به Switch Open،Schottky Diode می¬باشند.درهنگامی که دتکتور به حالت آلارم میرود ولتاژ مدار کم شده و در عمل مابقی دتکتورها غیر فعال می¬شوند. در این حالت هیچ¬گونه اطلاعات دیگری به پانل نمی ¬رسد.